Su Gazetinu, martis 21 de maju de su 2024
In Sardigna puru creschent is acontèssidos de maladias chi si podent atacare sessualmente – Sunt semper creschende is acontessimentos de maladias chi si podent atacare sessualmente (MST) e, segundu s’Organizatzione Mundiale de sa Sanidade, agiomai una parte de tres nde-ddas buscant is giòvanos a suta de 25 annos. Segundu is ùrtimos datos de s’Istitutu Superiore de Sanidade (2021), in Itàlia s’est connota una crèschida de is acontèssidos, cun unu + 17,6% cunforma a su 2020. Is datos arribant dae is 12 tzentros “sentinella” presentes in totu su territòriu natzionale, intra de custos fintzas s’ambulatòriu MST de sa Sienda de s’ispidale-universitàriu de Casteddu, chi s’agatat in s’ispidale de Santu Giuanne de Deus.
“Onni annu retzimus unos milli malàidos noos, cun una mèdia de 150-200 bìsitas ònnia mese”, narat Laura Atzori, diretora de Dermatologia de s’ispidale de Santu Giuanne de Deus, “contende fintzas is malàidos chi giai teniamus in càrrigu”.
Is infetziones chi si podent atacare sessualmente (IST) bortas meda essint cun unu cuadru de sìntomos lèbiu e pagu craru. Is maneras de atacu de sa maladia sunt raportos sessuales cun is òrganos genitales, cun sa buca, de paneri o a bortas fintzas cun un’atùmbidu intra de sa cute e sa mucosa. A bortas s’impestu podet acontèssere cun trasfusiones, tochende segadas, cuncambiende siringas, faghende tatuàgios e cuncambiende piercing. Ma s’infetzione podet tramudare fintzas a manera dereta dae sa mama a su fedu o a sa criadura apenas nàschida, in s’iscendiòngiu o in s’allatamentu. Ma s’impestu podet acontèssere fintzas cun s’impreu de gioghitos pro fàghere sessu, roba de muda o fintzas serbende-si de is servìtzios igiènicos.
“Sa preventzione primàrgia, pro transire s’arriscu de s’impestu, est de importu mannu pro is pitzocheddos”, narat Anna Maria Fulghesu, ginecòloga e referente de s’ambulatòriu de sa pipiesa e de s’adolescèntzia de s’Aou de Casteddu, “e bolet fata cun sa vatzinatzione contras de s’HPV in antis de intrare in cuntatu cun su virus e cun sa vatzinatzione contras de s’epatite B pro totu is adolescèntes e is giòvanos adultos chi non sunt vatzinados. Ma fintzas cun s’informu in contu de s’HIV, comente a consulèntzia preventiva, cun s’oferta de sa PrEP pro adolescentes e adultos in arriscu mannu de ndi piscare s’HIV e cun s’educatzione sessuale in sa pràtica clìnica e in is iscolas”.
Antoni Nàtziu Garau
Faina fata cun s’agiudu de sa Regione Sardigna – IMPRENTAS 2023-2024 – L.R. 22/2018, art. 22.
